Zonguldak’ın Ereğli ilçesi, geçimi tarıma ve
balıkçılığa dayalı şirin bir sahil kasa-bası iken, 1829 yılında ilçede kömürün
bulunması ve 1848 yılında işletilmeye başlanmasıyla Türkiye’nin önemli bir
sanayi beldesi olmaya dönük ilk adımları attı. Ancak Ereğli’nin talihini
değiştiren ve bugün ilçede 15 ağır sanayi kuruluşu, 81 orta ölçekli işletmenin
faaliyet göstermesine yol açan başlıca unsur, kuruluş çalışması 1959’da
başlayan ve 1965 yılında hizmete giren Ereğli Demir Çelik fabrikası oldu.
Ereğli Demir Çelik fabrikasının Zonguldak il sınırları içinde kurulmasında
1848’den bu yana Ereğli’de yapılmakta olan taşkömürü madenciliğinin etkisi
büyüktü. Türkiye’nin taşkömürü gereksiniminin büyük miktarını karşılayan Ereğli
Kömür İşlet-meleri, 1983 yılında Türkiye Taşkömürü Kurumu’na dönüştürüldü.
Ekonomist Güngör Uras, 1 Aralık 1992’de Dünya gazetesinde yayımlanan yazısında, Ereğli Demir Çelik fabrikasının kuruluşunun Türkiye’de otomotiv ve beyaz eşya sanayilerinin gelişmesinin temel unsuru olarak kabul edildiğini belirtir. Türk sanayileşmesinin öncülerinden Vehbi Koç ise anılarını yazdığı “Hayat Hikâyem” adlı kitabında, Ereğli Demir Çelik fabrikasının ABD hükümetinin verdiği 129 milyon dolarlık krediyle kurulduğunu ve dönemin Sanayi Bakanı Şahap Kocatopçu’yla birlik-te kredi anlaşmasını imzalamak için ABD’ye giden heyette kendisinin de yer aldığını kaydeder. Kredi, Dünya Bankası aracılığıyla ve bir ABD’li şirket olan Koppers’ın bu fabrikayı inşa etmesi koşuluyla verilmiştir. Koç, kredinin faiz oranlarını çok iyi ancak Koppers’ın verdiği fabrika inşa bedelini yüksek bulur. Bu yüzden anlaşmanın altına imza atmakta bocalar. Sonunda imzalamaya karar verir: “İmzalamazsam, bu krediyi Amerikan hükümeti bir başka yere kullandıracak, Türkiye bu fırsatı kaçıracak, fabrika kurulamayacak, memleket endüstrisi gelişemeyecek, her yıl dövizden olacaktı. Birgün Yassıada’ya gitmeyi göze alarak anlaşmaya imzayı bastım ve Türkiye’ye döndük.” 1966’ya dek Ereğli Demir Çelik’te Başkan Vekilliği ve İdare Meclisi Üyeliği yapan Vehbi Koç için bu anlaşmanın ayrı bir önemi vardır. Koç, yaşamı boyunca imzaladığı en büyük tutarlı anlaşmanın Ereğli Demir Çelik fabrikası anlaşması olduğunu belirtmiştir.
Yazının yer aldığı sayımız: 9
Yazının toplam sayfa sayısı: 4
Yazıda kullanılan fotoğraf ve gazete küpürü
sayısı: 4
